ارزیابی آزمایشگاهی و گلخانه ای چندین عصاره گیر شیمیایی به منظور تعیین آهن قابل استفاده پسته در خاک های آهکی رفسنجان

بخش وسیعی از خاک های دنیا از جمله ایران، جزء خاک های آهکی بوده که در آن ها به دلیل ph بالای خاک و تثبیت بسیاری از عناصر غذایی کم مصرف از جمله آهن، کمبود این عناصر مشاهده می شود. از آن جایی که مقدار آهن کل خاک اطلاعات زیادی درباره ی مقدار قابل استفاده آن توسط گیاهان نمی دهد، بنابراین انتخاب عصاره گیر مناسبی که بتواند آهن قابل استفاده ی گیاه را در خاک پیش بینی کند مهم است.بنابراین، بررسی تأثیر کاربرد آهن بر رشد نهال های پسته در خاک هایی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مختلف، ارزیابی مقدار آهن موجود در خاک به وسیله ی چندین عصاره گیر شیمیایی و تعیین رابطه بین آهن عصاره گیری شده از خاک و آهن جذب شده توسط نهال های پسته اهداف اصلی این تحقیق می باشند. برای این منظورآزمایشی در شرایط گلخانه‎ به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح آهن (0، 5/7 و 15 میلی‎گرم آهن در کیلوگرم خاک از منبع سکوسترین آهن 138) و 12 نوع خاک متفاوت از منطقه رفسنجان بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که کاربرد 5/7 میلی گرم آهن در کیلوگرم خاک به طور معنی داری باعث افزایش بعضی از پارامترهای رویشی گردید. ترکیب شیمایی (غلظت و جذب عناصر) اندام هوایی و ریشه نهال های پسته نیز به طور معنی داری تحت تأثیر کاربرد سطوح آهن قرار گرفت. به منظور ارزیابی آهن قابل استفاده، عصاره گیرهای mehlich3، edta-nh4oac، edta، dtpa-nh4hco3، dtpa-naoac، edta-(nh4)2co3، dtpa و mehlich1مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عصاره گیرهای مهلیچ3 (m3) و مهلیچ1 (m1) به ترتیب دارای بیشترین و کمترین توانایی استخراج آهن بوند. بیشترین و کمترین ضرایب همبستگی به ترتیب بین عصاره گیر dtpa با عصاره گیرهای dtpa-nh4hco3 با (r= 0.72**) و dtpa-nh4hco3 با edta-nh4oac(*r=-0.23) مشاهده گردید. نتایج نشان داد که تنها بین عصاره گیر مهلیج 1 و پارامترهای گیاهی (وزن خشک اندام هوایی، جذب آهن اندام هوایی) همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. استفاده از معادلات رگرسیونی چند متغیره و هم چنین تعیین ضرایب همبستگی نشان داد که مقدار آهن استخراج شده از خاک توسط عصاره گیرهایبه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از قبیل درصد رس، میزان ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربنات کلسیم معادل و ph بستگی داشت. به منظور تعیین حد بحرانی آهن روش تصویری کیت و نلسون مورد استفاده قرار گرفت و حد بحرانی آهن توسط عصاره گیرهای مختلف بین 08/0 تا 45 میلی گرم در کیلوگرم خاک به دست آمد به طوری که بیشترین میزان حد بحرانی مربوط به عصاره گیر mehlich3 و کمترین میزان حد بحرانی مربوط به عصاره گیر mehlich1می باشد